Bu bölümde, hangi durumlarda otomatik isik ölçme sistemini devre disi birakip pozlama ayarini elle yapmamiz gerektigini anlatacagiz.
 "ORTA GRI"DEN DAHA PARLAK OLAN ORTAMLAR.
Orta griden daha aydinlik olan ortamlar, üzerlerine düsen isigin %18'den fazlasini yansitirlar. Böyle ortamlara örnek olarak kumsal sahiller veya karla kapli manzaralar verilebilir.
Makinenin otomatik isik ölçme sistemi -önceki bölümlerde anlatildigi gibi- sadece ortalamayi gördügü için, ortamin parlak görünmesi gerektigini algilayamaz. Sistem orta griye denk gelecek sekilde isik miktarini ölçtügü için resim olmasi gerekenden daha koyu çikar. Bu durumda kullanicinin devreye girip, otomatik pozlama sistemini devre disi birakarak isik parlakligi eklemesi gerekir. |
Otomatik pozlama sistemi (automatic exposure system) yandaki resimdeki gibi belli bir rengin baskin oldugu durumlarda görevini tam anlamiyla yerine getiremez. Resim olmasi gerekenden daha koyu çikar. |
Bu resimdeki kar görüntüsü, renk ortalamasi "orta gri"den uzaklasan sahnelere tipik bir örnektir. Resimdeki önemli renk tonlarinin çogu, gri skalanin beyaz ucuna daha yakindir. Bu resmin "ortalama" tonu orta griden bir ton daha açiktir. Gerçege yakin bir resim çekmek için, bu resmin isik ayarini (+1) arttirmak gerekir. |
"ORTA GRI"DEN DAHA KOYU OLAN ORTAMLAR.
Orta griden daha koyu olan ortamlar, üzerlerine düsen isigin %18'den azini yansitirlar. Böyle ortamlara derin gölgeler ve siyah giysiler örnek verilebilir.
Gerçi bu tür ortamlara rastlamak, orta griden daha parlak ortamlara rastlamaktan daha zordur, ancak imkânsiz degildir. Nadir de olsa karsilasilan bu durumlarda otomatik pozlama sistemi resimleri oldugundan daha parlak gösterir.
Pozlama sistemi, resmi çekilen sahnenin gerçekten karanlik mi yoksa iyi aydinlatilmamis siradan bir sahne mi oldugunu anlayamaz. (Önceki bölümlerde belirttigimiz gibi, bu sistem sadece isik miktarini ölçer, sahneyi yorumlamaz.) Ancak her iki durumda da sistem sahneyi daha parlak göstermek için isik ayarini arttirir. Bunun sonucunda resim olmasi gerekenden daha parlak görünür (asiri pozlama, overexposure).
Bu gibi durumlarda orta griden daha koyu bir ortalama tona sahip olan resim çekebilmek için, otomatik pozlama sistemini devre disi birakip resmin isik miktarini azaltmak gerekir. |
Bu simsiyah kedi, orta griden 1 veya 2 adim daha koyudur. Otomatik pozlama sistemi bu resmi oldugundan daha parlak çeker, çünkü resme hâkim olan siyah renk isik miktarini düsük gösterir ve sistem bunu telafi etmek için isik düzeyini arttirir. Otomatik pozlama sisteminin yanilgiya düstügü bu durumda fotografçi pozlamaya müdahale ederek isik düzeyini gereken miktarda azaltmalidir. Bu resimde (-1) ile (-2) arasinda azaltmak gerekmektedir. |
ARKAPLANI ÇOK PARLAK OLAN NESNELER.
Arkaplani çok parlak olup resmedilen nesnelerin resim içinde az yer kapladigi durumlarda otomatik pozlama sistemi yanilabilir. Bu gibi arkaplana örnekler çok parlak gökyüzü, parlak kum veya kar verilebilir. Bu gibi arkaplana sahip olan sahnelerde arkaplan o derece baskindir ki, otomatik pozlama sistemi tüm renkleri orta griye indirgemek için isik düzeyini azaltir. Bu durumda da asil objeler az isiklanmis ve karanlik çikar. |
Bu resimde parlak arkaplan önündeki insanlarin silüeti karanlik çikmistir. Oldukça sik rastlanan böylesi durumlarda portre resmi çekiliyorsa -gündüz olmasina ragmen- flas kullanilmalidir. Ancak bu resimdeki gibi flas mesafesi yeterli gelmezse, pozlama düzeyi arttirilmalidir. Bu örnekte isik düzeyinde (+2) adim arttirma gerekmektedir. |
ARKAPLANI ÇOK KARANLIK OLAN NESNELER.
Eger kadraja düsen sahnenin arkaplani karanlik sadece belli bir bölümü aydinlik ise, bu durumda otomatik pozlama sistemi yanilgiya düser ve tüm sahneyi karanlik olarak görerek bunu gidermek için isik düzeyini arttirir. Bunu sonucunda asiri isiklanmis (overexposed) bir resim olusur. |
Bu liman resminde, sabah yükselen günes sadece bir tekneyi aydinlatmaktadir. Eger isik düzeyi (-2) adim azaltilmazsa, arkaplan olmasi gerekenden daha parlak ve beyaz tekne de bembeyaz çikar. Öyle ki teknenin adi okunamaz olur. Bu durum uygun olmayan isik düzeyinde ayrintilarin kaybolmasina bir örnektir. Buna benzer bir sahne "spot ölçüm yöntemini" kullanmak için ideal bir durumdur. |
YÜKSEK KONTRASTLI SAHNELER.
Çogu sahnede, özellikle parlak isiga maruz kalan veya derin gölgelere sahip sahnelerde, parlaklik düzeyi makinenin sensörünün algilayabileceginden çok daha fazladir. Böyle bir sahne karsisindayken sunun kararini vermek gerekir: Parlak bölge veya gölgeli alan resmin en önemli bölümü müdür? Bu sorunun cevabina göre pozlama ayarini uygun sekilde yapmak gerekir.
Yüksek kontrasta sahip bu gibi durumlarda, ana obje kadrajin tamamini doldurana kadar sahneye yaklasiniz. Uygun uzaklikta pozlama ayarini kilitleyiniz (exposure lock).
Yüksek kontrastla basa çikmanin bir baska yolu "dolgu flas" (fill flash) kullanmaktir. Örnegin, yandan veya arkadan aydinlatilmis bir portre, önden aydinlatilmis bir portreden daha etkin ve ilginç bir resim verebilir. Ancak bu durumda yüzün bir kismi gölgede kalabilir. Bunun üstesinden gelmek için dolgu flas kullanilmalidir.
Ipucu:
Yüksek kontrast durumunda, bazi makineler resmi çekerken kontrastin azaltilmasi için ayar yapilmasina izin vermektedir. |
|
Yandaki resim kontrast durumuna tipik bir örnektir.
Resmin çekildigi kemer karanlik, resmi çekilen bina ise günes tarafindan yogun bir sekilde aydinlanmaktadir. Sahnenin bu iki bölgesi de mükemmel bir sekilde pozlanamayacagi için, kemer simsiyah çikacak sekilde resmedilmistir. |
POZLAMANIN ZOR OLDUGU SAHNELER.
Bazan bir sahnenin isik miktarini ölçmek otomatik pozlama sistemi için çok zor hatta imkânsiz olabilir. Neon cadde isiklari, havai fisek gösterisi, ayisigin aydinlanmis sahneler bu gibi durumlara örnek verilebilir.
Böylesi durumlarda en kolay yol, makinenizin pozlama ayariyla deneme yaparak resim çekmektir. Makinenin otomatik sistemi devredeyken bir resim çektikten sonra, pozlama telafisini (+) ve (-) yönde degistirerek baska pozlar çekip bunlari kiyaslayarak en iyiye ulasmaya çalismalisiniz. |
Bu resmin isik yogunlugunu ölçmek oldukça zordur. Bulutlar arasinda aydinlik bir gökyüzü, günes tarafindan gayet parlak sekilde aydinlatilmis bir balikçi ve karanlik bir arkaplan. Aydinlanmadaki bu degisliklikler bu sahneyi resmetmeyi zorlastirir. |
Bu resimde oldugu gibi, resmin alani içinde nisbeten az yer kaplayan konu yogun ve parlak bir gökyüzü tarafindan bastirilmistir. Otomatik pozlama sistemi gökyüzünün aydinligina aldanip resmin isik seviyesini düsürür. Bu durumda ana objelerin karanlik çikmasi kaçinilmaz olur. Böylesi durumlar, pozlama telafisinin arttirilmasi için tipik örneklerdir. |
1
